Habitat Nedir ? Coğrafya biliminde canlıların yaşamış olduğu alanları belirtmek için kullanılan habitat kendine özgü özellikler taşıyan can...
Habitat Nedir ?
Coğrafya
biliminde canlıların yaşamış olduğu alanları belirtmek için kullanılan habitat
kendine özgü özellikler taşıyan canlıların doğma, büyüme, beslenme
faaliyetlerine olanak tanıyan doğal bir
ortamdır. Bir alanın habitat olarak adlandırabilmesi için yaşanabilirlik
özelliği gerekmektedir. Toprak, su, hava, yerkürenin özel bir parçası ya da
fiziksel bir bölge olabileceği gibi okyanus veya çok küçük yaşam alanları da olabilmektedir.
Örnek
verecek olursak ;Çöl develerinin, Karadeniz hamsilerinin, Avustralya
kanguruların, Ankara tiftik keçilerinin,
kümes tavukları, Güney Kutbu penguenleri, buzullar kutup ayıları, okyanuslar
köpekbalıklarının, Van Gölü inci kefalinin, su birikintileri kurbağaların,
nemli bölgeler yosunların, bataklık saz bitkisinin, organlar sindirime yardımcı
mikroorganizmaların, ev insanların habitatıdır. Türlerin hayatta kalma süreleri
yaşadıkları alana adaptasyonlarına bağlıdır.
Bu
nedenle her türün habitatı farklı olmuştur. Aynı türe ait olan canlılar farklı,
farklı türe ait canlılar aynı habitatta yaşayabilmektedir. Evcil kedi ve
insanın aynı evde yaşaması ancak boz ayı ve kutup ayısının farklı yaşam
alanlarında yer alması iyi bir örnektir. Tek bir türü barındıran ortam habitat,
birden fazla canlı türünü barındıran ortam ortak habitat olarak
adlandırılmaktadır. Bazı canlı türleri belirli bir habitatta yalnızca kendileri
yaşamaktadır bu durumda ortam özel habitat olarak isimlendirilmektedir.
Günümüzde
yaşanan biyo-çeşitlilik krizinin başlıca sorumlusu insan dır. Süreçte tek
başına dahi etkilidir. Aşırı avlanma kaynaklı tür istismarı, ağaçların
kesilmesi, ormanların tarımsal faaliyet alanlarına dönüştürülmesi, yerleşim
yerlerindeki artış, plansız yerleşim, düzensiz ve amacı haricinde arazi
kullanımı doğal kaynakların aşırı tüketimi, habitat kalitesinin negatif
etkilenmesine yol açan başlıca nedenlerdir. Habitat parçalanması en genel
anlamda, geniş alanları kaplayan abiyotik türlerin sürekliliğe sahip
habitatlarına müdahale esilmesi, işgali, değiştirilmesi, daraltılması ve
bölünmesidir.
Su Habitatları
Su habitat’ı
(biyom’u), denizleri ve okyanusları, gölleri ve nehirleri, sulak alanları ve
bataklıkları içerir. Tatlı suyun tuzlu suyla karıştığı yerlerde tuz
bataklıkları ve çamurluk alanlarla karşılaşırız. Bu habitatların tamamında
farklı yaban hayatı çeşitleri bulunmaktadır. Amfibiyenler, sürüngenler ve
omurgasız hayvanlardan memelilere ve kuşlara kadar neredeyse her hayvan grubunu
içerir. Birçok canlı için su
alanları birer habitat olarak önemlidir.
Çöl Habitatları
Çöller
az yağışlı alanlardır. Dünya üzerindeki en kurak alanların çöller olduğunu
biliyoruz. Çölde yaşamak son derece zordur. Buna rağmen bu alanlara uyum
sağlamış canlı türleri mevcuttur.
Çöller
oldukça farklı yaşam alanlarıdır. Çöl diyince aklımıza genellikle çok sıcak
alanlar gelir ancak çok soğuk olan çöller de mevcuttur. Zaten çöl alanlarında
genelde gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkları yüksektir.
İnsanların
tahrip edip ekolojisini bozduğu bazı yarı kurak alanlar da zamanla çölleşme
tehlikesi içindedir. Ilıman bölgelere kıyasla çöllerde tür çeşitliliği oldukça
azdır. Ancak bazı türler için çöl doğal yaşam alanı oluşturur ve o canlıların
habitatıdır.
Orman Habitatları
Ormanlar
ve ormanlık alanlar, ağaçların hakim olduğu habitatlardır. Ormanlar, dünya kara
yüzeyinin yaklaşık üçte birinden fazlasını oluşturur ve dünyanın dört bir
yanındaki birçok bölgede bulunur. Farklı orman türleri vardır: ılıman, tropik,
bulut, iğne yapraklı ormanlarda hakim olan ağaç türleri farklılık gösterir.
Her
birinin iklim özellikleri, tür kompozisyonları ve canlı toplulukları açısında
farklı bir üye yelpazesine sahiptir. Örneğin, Amazon yağmur ormanı, dünya
hayvan türlerinin onda birine ev sahipliği yapan çok çeşitli bir ekosistemdir.
5.500.000 km2'lik alanıyla Dünya'nın orman biyomunun büyük bölümünü tek başına
oluşturur. Burada tür çeşitliliği oldukça fazladır.
Tundra Habitatları
Tundra
soğuk bir yaşam alanıdır. Düşük sıcaklıklar, kısa bitki örtüsü, uzun kışlar,
kısa ömürlü mevsimler gibi özelliklerle ön plana çıkar. Tundra zor şartları
olan bir iklimdir ancak buna rağmen çeşitli hayvanların evi olmaya devam
etmektedir.
Arktik
tundra, Kuzey Kutbuna yakın bir yerde bulunur ve güneye doğru, iğne yapraklı
ormanların büyüdüğü noktaya kadar uzanır. Alp tundra, ağaç hattının üzerinde
bulunan yüksekliklerde, dünyanın dört bir yanındaki dağlarda bulunur. Tundra
biyomu, çoğu zaman kalıcı donma olaylarının meydana geldiği alanlardan
oluşur.Yıl boyunca donmuş halde bulunan taş ve topraklar çözündüklerinde
ufalanır ve değişik bir toprak örtüsü oluşturur.
